با درودي فراوان خدمت شما دوستان و عزيزان بازديد كننده وب سايت نظام مبله. امروز نيز همانند چند روز گذشته با شماييم با يكي ديگر از سلسله مطالب آموزشي در خصوص تاثيرات بناهاي تاريخي بر اجاره آپارتمان مبله در تهران و زندگي شهري تهران از گذشته تا كنون. خواهشمنديم همانند روزهاي گذشته ما را با اين مطلب نيز همراهي نماييد. همانطور كه مطالب گدشته ي ما را دنبال كرديد، سلسله مطالبي پيرامون بناهاي تاريخي تهران به همراه تاريخچه اجاره آپارتمان مبله در تهران را آغاز كرديم و امروز قصد داريم ادامه اين مطالب را پيش ببريم. بنايي كه امروز معرفي خواهيم كرد كاخ دادگستري تهران ميباشد. اين كاخ در زمان رضا شاه پهلوي به منظور ساختماني براي وزارت عدليه ( دادگستري امروزي ) توسط معمار شاخصي به نام گابريل گوركيان طراحي و ساخته شده است. معماري اين بنا كه در آن زمان بعنوان يكي از بهترينها به نوبه ي خود بوده است، با استفاده از معماري نوين اروپايي و به سبك معماري ايراني بنا شده است. در واقع ميتوان گفت معماري آن تلفيقي از معماري ايراني و اروپايي ميباشد. اين بنا با حضور خود سازنده يعني گابريل گوركيان به همراه خود رضاخان و جمعي از درباريان در سال 1325 هجري شمسي رسما بازگشايي شد. در ساخت اين بنا استفاده از معماري متقارن و نئوكلاسيك مدرن همواره در همه جاي آن به چشم ميخورد. در تقسيم بندي اين بنا به سه بخش نسبت ساير بخش هاي آن توجه بيشتري شده است. در نماي اين ساختمان تصاوير زيبايي از سربازان هخامنشي و همينطور كشفيات تازه بدست آمده از حفاري هاي تخت جمشيد ديده ميشود. دليل اين نقوش و تصاوير زيبا علاقه شديد گابريل گوركيان به تاريخ ايران و همچنين نمايش دادن حس ايران پرستي رضاخان بوده است.  در اطراف اين بنا آپارتمان مبله جهت سكونت كاركنان وزارت عدلبه به تعداد زياد ساخته شده بود.  

  بسياري از بناها و آپارتمان مبله كه توسط گابريل گوركيان در دوران پهلوي بنا شده بودند، با شيوه ي معماري سنتي ايراني ساخته و تزيين شده بودند. همانطور كه گفته شد اين بنا به تاثير از بناهاي نئوكلاسيك اروپايي ساخته شده است و در اين اصول و سبك استفاده از اجسام متقارن بسيار زياد اهميت دارد. از اين رو در اين بنا استفاده از پنجره هاي بسيار بزرگ و متفارن و استفاده از ستون هاي بسيار زياد و بيش از نياز ساختمان به چشم ميخورد. اروپاييان بر اين اعتقاد بودند كه تعداد ستون هاي بسيار زياد باعث بوجود آمدن حس قدرت در بنا ميشود. در كل ميتوان گفت كه اين بنا قدرت و عظمتي به وجود آورده كه نمايشگر و بيانگر آرمان ها و ادئولوژي هاي نهفته در دل حكومت وقت بوده است. اگر چه در داخل اين كاخ از نقوش و طراحي هاي كاملا ايراني استفاده شده است اما در اصل اين كاخ نمونه برداري شده از يك نمونه ي اروپايي ميباشد. همچنين آپارتمان هاي مبله اي كه در اطراف اين كاخ ساخته شده است و از آنها براي اجاره آپارتمان مبله استفاده ميشود نيز داراي نقوش و طرح هاي ايراني ميباشد ولي در اصل اين آپارتمان ها نيز برگرفته از طرح هاي اصيل اروپايي ايراني ميباشند.  

  در نگاه اول به اين بناي بسيار زيبا، تمامي ستون ها و پنجره ها را منطبق بر يكديگر و كاملا قرينه خواهيد ديد. در نماي جلويي اين ساختمان چهار ستون اصلي كه در قسمت جلويي پنجره ها قرار گرفته است ديده ميشود. در قسمت بالايي اين بنا آرم شير و خورشيد نصب بوده است كه در سال 1357 خورشيدي با پيروزي انقلاب اسلامي ايران اين آرم تبديل به آرم الله شده است كه اين كار با كمك اساتيد برجسته ي معماري ايران و با ظرافت و تميزي فراواني انجام شده است. در دو طرف ساختمان دو درب ورودي قرار دارد كه بر روي آن ها تصاويري بسيار بزرگ از قضات و ترازوي قضاوت آنها حكاكي شده است. عده اي از آنها قلم هايي بدست دارند و عده اي ديگر كتاب قانون بسيار بزرگي در دست گرفته اند و نگاه همگي نيز به يك نقطه ي خاص دوخته شده است كه بيانگر ديد آنها به افق هاي دور دست ميباشد. بر روي يكي از ديواره هاي اين بنا سپري به ارتفاع 180 سانتي متر در سال 1321 شمسي توسط هنرمندي بنام ابوالحسن خان صديقي حكاكي شده است. در زير تاقي ورودي به كاخ و در بالاي سردر آن تصويري بسيار بزرگ و برجسته از اهورامزدا ايرانيان نقش بسته است كه نمادي از گفتار نيك، كردار نيك و پندار نيك ميباشد و در اطراف آن نيز نقش شيري است كه در حال بلعيدن ماري بسيار نيرومند و بزرگ ميباشد.       كف سالن اصلي به همراه ديواره هاي اين كاخ و آپارتمان هاي مبله ي اطراف آن كه به قصات بصورت اجاره آپارتمان مبله در تهران واگذار شده بود، تماما با استفاده از سنگ مرمر سياه پوشانيده شده است. ساختمان اين بنا بصورت سه طبقه و دو همكف و به شكل دوبلكس طراحي شده است. راهرو هاي اصلي اين كاخ در طبقه ي همكف واقع شده است. اين راهروها بخش هاي مختلف اين بناي بسيار عظيم را به يكديگر متصل ميكند همچنين اين بنا شامل اتاق هاي بسيار زيادي است كه توسط همين راه پله ها به يكديگر متصل ميشود. در قسمت همكف يك اتاق دادگستري قرار دارد كه درب آن بسته ميباشد و فقط براي چند برنامه ي تلويزيوني و براي فيلم برداري از آن استفاده شده است. اين بنا در طول ساليان دستخوش تغييراتي شده است. نكته ي جالب توجه اينست كه در دوران رضاشاه نام هيچيك از معماران و سازندگان بناهاي تاريخي از جمله اين بنا كه چندين بار ترميم شده است در هيچ كجا ثبت نميشده است ولي بعد از آن تمامي كسانيكه اين بنا را ساخته اند  نامشان در فهرستي بلند بالا ثبت شده است. اين مجموعه ساختمان كه سالهاي سال محل رسيدگي به شكايات و حل اختلاف هاي مردم بوده است به كاخ دادگستري معروف است كه در خيابان خيام امروزي واقع شده است.